Δευτέρα 20 Οκτωβρίου 2014

Ο «Aυτισμός» και η Φύση

Πριν προχωρήσω στο κυρίως κείμενο, θα πρέπει να ξεκαθαρίσω ότι αυτό δεν έχει αντικείμενο του τους πάσχοντες από αυτισμό ή οποιοδήποτε σύνδρομο της συγκεκριμένης νόσου. Τα άτομα με αυτισμό χρήζουν της προσοχής και της φροντίδας μας και σε καμία περίπτωση την λύπη ή τον οίκτο.
   Ας γίνει, λοιπόν, αρχικά ο ορισμός της λέξης αυτισμός. Πέραν της κυριολεκτικής σημασίας, που δεν είναι άλλη από τη νόσο, για το παρόν κείμενο, ως αυτισμό θα χαρακτηρίσω την ιδιότητα του υποκειμένου να επιμένει σε μια συγκεκριμένου τύπου συμπεριφορά εξαιρετικά ξένη προς το περιβάλλον που -για τις ανάγκες του παρόντος- θα βρεθεί. Εν προκειμένω, πρόκειται για την μη ικανότητα του υποκειμένου να ενσωματώνεται και να εναρμονίζεται με το φυσικό περιβάλλον. Ως αυτιστικό -εντός εισαγωγικών- θα χαρακτηριστεί το άτομο εκείνο που επιμένει να ακολουθεί συγκεκριμένο τρόπο σκέψης και φέρεσθαι σε όλα τα περιβάλλοντα, ώντας ανίκανο να συγχρονιστεί με το εκάστοτε περιβάλλον. Πρόκειται για άτομα εγκλωβισμένα στο ατομικό τους είναι. Για άτομα που δεν μπορούν να αποχωριστούν την αστικότητα τους. Που η ευγένεια τους ενδέχεται να γίνει αντιληπτή ακόμα και ως αγένεια αφού επιμένουν τόσο σχολαστικά σ' αυτή που ο δέκτης της πράξης φτάνει να απορεί αν εισπράττει ειρωνεία, ευγένεια ή αγένεια.
   Επειδή το κείμενο αφορά τη συμπεριφορά του χαρακτηριστικού του «αυτισμού», όπως αυτός ορίστηκε νωρίτερα, σε ένα φυσικό περιβάλλον, θα ήταν χρήσιμο να αναφερθεί και η αστικότητα του ατόμου. Τέτοιου τύπου αυτιστική συμπεριφορά ακολουθούν τα άτομα που προέρχονται από μεγαλοαστικά περιβάλλοντα. Από περιβάλλοντα που απέχουν παρασάγκας από το φυσικό. Άτομα που όταν βρίσκονται στη Φύση θα την παρατηρούν με μια ελαφρότητα και συνάμα παιδικότητα. Ένα έλατο, παραδείγματος χάριν, για τα άτομα αυτά παίρνει μεγαλύτερη αντιληπτική αξία. Όχι επειδή δεν έχουν δει κάτι αντίστοιχο στη ζωή τους αλλά επειδή δεν το έχουν δει στο φυσικό του περιβάλλον. Αναμφίβολα ένα ελατοδάσος μαγεύει τον επισκέπτη. Ο αυτιστικός αστικός χαρακτήρας, ωστόσο, θα προβεί σε επιφωνήματα, θα μείνει με το στόμα ανοιχτό ενώ θα αναφωνεί λέξεις θαυμασμού όπως «τέλεια, μοναδικά, υπέροχα». Και αυτό όχι επειδή είναι λεξιπενής αλλά επειδή εκείνη την ώρα δεν θα γνωρίζει τον ενδεδειγμένο τρόπο αντίδρασης. Εξαιτίας της απουσίας τέτοιου τύπου προσλαμβανουσών.
Έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον η παρατήρηση της οντότητας ενός τέτοιου τύπου ανθρώπου στη Φύση. Εκεί που όλα υπάρχουν σε μια τάξη αλλά και σε μία αταξία αν όχι αναρχία παράλληλα. Η χλωρίδα και η πανίδα ενώ μοιάζουν να συνυπάρχουν με έναν καταπληκτικό τρόπο κρύβουν εσωτερικές συγκρούσεις. Οι συγκρούσεις αυτές μας επιτρέπουν να παρατηρούμε τις αλλαγές που αλυσιδωτά συμβαίνουν και να καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι  όλα αφορμώνται από τη Φύση. Το δίκαιο, η ζωή, οι νόμοι, η φιλοσοφία ακόμα και η ποίηση. Η Φύση λοιπόν είναι ζωοδόχος. Δίνει ζωή και διατηρεί τη ζωή.
Απορίας άξιον λοιπόν το γεγονός της ύπαρξης ανθρώπων που δεν μπορούν να λειτουργήσουν στο πλαίσιο της. Πως είναι δυνατόν να ακολουθείται ένας φυσικός ρόλος ζωής και να μην μπορεί κάποιος να ενταχθεί σ' αυτόν ως οντότητα; Να τρομάζει κάθε φορά που θα δει μια μέλισσα, ένα σερσέγκι, έναν αχινό, ένα φίδι... Όλα αυτά είναι μέρος του φυσικού. Κι όμως ο αυτιστικός άνθρωπος επιλέγει τη φύση ως περιβάλλον θεωρώντας ότι η φράση «πάμε στη φύση» αρκεί ώστε να νοιώθει αυτήν την αφομοίωση;
Το να προκαλεί ένα συγκινησιακά όμορφο τοπίο την ανάγκη των δακρύων είναι κατανοητό. Το να παρατηρείται, ωστόσο, το υποκείμενο να συμπεριφέρεται με μια συγκεκριμένη συμπεριφορά απέναντί στο τοπίο -να γυρίζει συνεχώς το κεφάλι, να προσπαθεί να καταλάβει το μέρος που βρίσκεται, να δείχνει με το δάχτυλο μια λεπτομέρεια και να ενθουσιάζεται- προκαλεί ερωτηματικά. Το να μην μπορεί να αφεθεί στους ήχους της Φύσης, όπως τα πουλιά, ο αέρας, ο ήχος της θάλασσας και των πεσμένων φύλλων αλλά να εντοπίζει με ευκολία τον σκληρό βιομηχανικό ήχο, αυτό είναι μάλλον προβληματικό. Ή μήπως όχι;


Ένα τέτοιο άτομο μπορεί να αντιμετωπίζει τη Φύση με απλοϊκό ή και με παιδαριώδη τρόπο, ωστόσο ενδέχεται να την πλησιάσει. Δεν μπορώ να πω ότι μπορεί να ενσωματωθεί αλλά μπορώ να χρησιμοποιήσω το ρήμα «πλησιάσει». Γιατί ακόμα κι αυτό το αυτιστικό υποκείμενο είναι φυσικό προϊόν. Προέρχεται από μια φυσική διαδικασία. Για τη γέννηση του ακολουθείται η Φύση. Η ηδονή. Η ηδονή δεν είναι ξένη προς τη φύση. Η ίδια η φύση βρίσκεται σε μόνιμο οργασμό. Γεννά και αναγεννά είδη. Επομένως, ως μια πρώτη και ίσως απλοϊκή απάντηση θα μπορούσε να ιδωθεί αυτή ακριβώς η παρατήρηση. Ό,τι ακόμα και αυτό το υποκείμενο είναι μέρος της. Ίσως ακούσια. Είναι όμως. Από τη στιγμή που ακολουθείται η φυσική κατάσταση για τη γέννησή του λαμβάνει έτσι μια ατέρμονη σχέση με τη Φύση και το φυσικό.
Ένας αυτιστικός χαρακτήρας που δεν μπορεί να πλησιάσει αυτό που οι -ας τους ονομάσουμε- «αστοτραφείς» ονομάζουν «ζουζούνια» ενώ οι ειδικοί και εξοικειωμένοι ονομάζουν έντομα, δεν είναι ότι τα αποφεύγει από σιχασιά. Τα αποφεύγει, διότι στο περιβάλλον που έχει αναπτυχθεί τέτοια είδη εξέλειπαν. Σερσέγκια και άλλα συναφή είδη δεν απαντώνται συνήθως στα μεγάλα αστικά κέντρα. Ένας χαρακτήρας μη εξοικειωμένος, παρθένος σε τέτοιες συνθήκες είναι φυσικό να τα παρατηρεί έντρομος. Ο αυτιστικός όμως θα προβεί σε ενέργειες άσχημες όπως τεντώματα, νευρικές εκδηλώσεις ή ακόμα και ουρλιαχτά. Καθόλου καθυπερβολή σχήμα. Ακόμα και σ' αυτήν την περίπτωση, ωστόσο, η Φύση λειτουργεί υπέρ του άσχετα αν το υποκείμενο δεν το αντιληφθεί.
   Προσωπικά μιλώντας, αυτισμός και φύση είναι δύο έννοιες συμβατές. Είναι αναγκαία συμβατές προκειμένου να υπάρξει ισορροπία. Κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί τη φύση και η φύση δεν μπορεί να αρνηθεί κανέναν. Το θέμα δεν είναι πόσο συμβατές είναι οι δύο αυτές έννοιες. Κι αν θέλαμε παράδειγμα, ίσως μπορούσαμε να παρουσιάσουμε εκείνο της ύπαρξης και της ζωής. Έννοιες τόσο συγγενείς που τελικά μοιάζουν ξένες. Έστω κι αν έχουν την ίδια βάση. Έστω κι αν η μία προϋποθέτει την άλλη. Όπως δεν μπορούμε να μιλάμε για ύπαρξη χωρίς ζωή έτσι δεν μπορούμε να αποκλείσουμε και ένα αυτιστικό υποκείμενο από τη Φύση.
Η εννοιολογία δεν είναι σκόπιμο να αναληθεί στο εν λόγω κείμενο. Αυτό που σαν στόχο είχε και εξακολουθεί να έχει το συγκεκριμένο κείμενο είναι το να αποδοθεί μια αποκατάσταση του γραφικού αυτιστικού χαρακτήρα απέναντι σ' αυτό το ζωηφόρο και αειφόρο σύστημα που ονομάζεται Φύση. Αν λοιπόν η Φύση χαρίζει ζωή τότε ο αυτισμός είναι ίδιον χαρακτηριστικό της. Προκύπτει απ' αυτήν με όλη του τη δυσαρμονησία, με όλη του τη δυσμορφία. Είναι μέρος της. Αναπόσπαστο. Δεν μπορεί να απομονωθεί απ' αυτήν. Όπως και δεν μπορεί να απορροφηθεί απ' αυτήν.
Το αυτιστικό υποκείμενο θα πρέπει να μάθει εκ νέου τη διαδικασία. Με τον ίδιο τρόπο που έμαθε το αστικό περιβάλλον. Με τον ίδιο τρόπο που αφέθηκε στην αστική ευγένεια. Θα πρέπει να προσεγγίσει τη Φύση αργά και σωστά. Ακολουθώντας τον Φυσικό τρόπο της εξέλιξης. Τη γνώση και την άφεση. Ο αυτιστικός χαρακτήρας ενέχει ενεργό ρόλο στη Φύση ακόμα και εν αγνοία του. Και αυτό το στοιχείο είναι το πιο αληθές όλων.
Οι άνθρωποι με τα όποια χαρακτηριστικά προερχόμαστε και καταλήγουμε σ' αυτήν. Ακόμα και οι αυτιστικοί. Όσο ο αυτισμός αυτός θα μπορεί να προξενεί συναισθήματα στα υποκείμενα που τον φέρουν ως χαρακτηριστικό τόσο η Φύση θα ενδυναμώνεται και τόσο το υποκείμενο θα ανακαλύπτει ένα άγνωστο προς εκείνο στοιχείο. Την εγγύτητα του προς αυτήν.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου